Кху тIаьхьарчу 11-12 шерашкахь Оьрсийчоьнан Пачхьалкхан Думехь хуьйцуш лаьтташ ду некъан низамаш. Ишта хийцамаш беш лаьтташ ду, тайп-тайпана бакъонаш талхорна, машенийн долахошна токхамаш бар тIедожош, детта гIуданаш а.
Шайн болх Iедалхоша сих-сиха тидам-тергоне эцарх бахьана а, юх-юха карзах а буьйлуш, къардайна хьийзаш го къаьсттина Нохчийчохь некъан низам ларден полисхой.
Цара Оьрсийчоьнан низамо магадахь а, цамагадахь а, ма-дарра аьлча и низамаш кIоршаме талха а деш, кIадбоццу хIуманаш юьхьар а лоьцуш, кест-кеста дIайоху бахархошкара машенаш, мелла варий, оьзна варий бохуш, телевизионехь сийсазе схьагойту, кхетош, лартIа балош болу махкахой.
И болх мел жигара а, марса а баьккхинехь а кхузахь некъахьовзамаш а, уьш бахьнехь нисло бохаме меттигаш а кхечу, лула-куларчу кIошташкахьчул кIезиг ю ала хала ду.
БIеннаш лазийна а, заьIапа бисна бахархой боцуш кху шарахь некъахьовзамашкахь веккъа дIакхелхинарг ву 100 гергга стаг.
Цхьаболчу тергамхоша а, бахархоша а даре дарца и терахь хаъал лакхара хила а тарло, стенна аьлча кIезиг масалш дац, хилларг хилла даьлла олий, Iедале а ца доккхуш, вайнахалахь девне меттигаш маслаIате ерзийна а, ерзош а.
Доза а доцуш могIарерчу нахана кхузахь халонга дуьйлург ду некъан низам лардан декхарийла болчу полисхоша шаьш и низам кIоршаме талха а деш, беш болу харц тIеIаткъам.
Цу хьокъехь, пайдабоцчу бахьаненна нахера машенаш дIа а йохуш,даккхий гIуданаш деттарх дуьйцуш ву со юьззина цIе яккха цу хIутту Новр кIоштехь со тIеIоттавелла некъахо Ваид.
Машенаш дIаяхарал сов лазаме долург ду боху Ваида, бехк берг боцург а телевизионехь дIа а гойтуш, адам юьхьIаьржа хIиттор.
Цунна моттарехь Iедалхошна чIогIа тайна цу кепара «нах иймане» балор. Ваид ву вистхуьлуш.
Ваид: «Хьаьнгге а орца даьккхина а оцу ГАИ-но лело харцонаш яр-кх совцо езаш. Доьхка дихкина дац олий а, лампанаш летта яц олий а тухий машенаш дIайоху. Дийнахь-бусий гIуданан лоттийлехь хан а йоккхийтий нахе токхамаш бойту. Ярташкахь урамашкахула тIаьхьа а хоьхкуш схьалоьцу нах.
Суна-м Iедална хууш лелий те уьш аьлла шеко а ю цхьана агIор. ШолгIа хIун ду новкъа догIург. Хьерваьлла вогIург а, мелларг а гайтарра-м кхин новкъа а дацара. Бехк берг а, боцург а цхьабосса стенна гойту, нах юьхьIаьржа стенна хIиттабо?
И ду со а, нах а цакхетарг. Дукха адам садетташ, цергаш хьекхош Iаш».
Схьагарехь, ондда бух болуш ду, "хIума дустарца девза" бохург. Пхийтта шо сов зама ю Ножай юьртан кIоштера Зеламха-Хьаьжа Европехь, Бельги пачхьалкхехь веха.
Цунна а, кхечу тIебаьхкинчарна а муха го Оьдахар,гуьйре,г1аш,рсийчуьра а, цуьнан кIошташкара а хьал?
Кхузарчу хьолаца дуьстича мел башхалла ю Европерчу дахаран? Оьрсийчоьнан цхьана кIоштера хьажа-хIотта веъначуьнгара а кхузахь, Нохчийчохь, машенан кораш тIех Iаьржа ду олий машен дIайоккху, низамо магош доцу гIуда туху. Дуьхьало яхь «бишка» а туху. Цу декъехь цигахь муха ду? Цу а, кхечу хеттаршна жоьпаш луш ву Европера веъна хьаша Зелам-Хьаьжа.
Зелам-Хьаьжа: «Европехь, бакълена а бакъ а долуш, паччахьна а, суна а низам лардар цхьабосса деза а, мехала а ду. Хьо министаран я директоран гергара вара аьлла, иза кIелхьара ца волу, бехках хьалха вуьтуш вац ванне а. Суна доллу гIуда хьаькамашна а туху. Министаран кIант цхьаъ даьлча дIавохуьйтуш велхьара цунах низам хир а ма дацара.
Цундела тхо низамах кхоьруш дац я кхера тхан хьашто а яц. Iедалехь болчара шаьш а лардо низам ,цаьрга терра бахархоша а лардо».
«Моллас де бохург де, цо лелориг ма леладе» бохуш кица-алар ду вайнахалахь лелаш.
Цунна а дайна, геналлехь хан а яьккхина, гергарниш ган, цаьрца марзо эца баьхкина вайнехан векалш уггар хьалха цецбуьйлург ду, Iедалдайша а, динан урхалло а, цхьана агIор иймане, бакъо-нийсоне доьхуш адам а долуш, вукху агIор юкъараллин синтем ларбан декхарийла болчу белхоша шаьш изза низам кIоршаме талхор, оццул Iедалхоша а, динан дайша а, иза ишта хила догIуш санна, тергамза дитар
“Маршо Радион” доттагIий, шун аьтто бу тхан Facebook-ерчу аккаунтах пайда а оьцуш, тхан дискуссехь дакъалаца. Шун комменташна модераци ян эшарна, уьш сайтехь жимма тIаьхьо гучуевр ю. Нагахь санна тхоьга яийта шайн видео а, аудио а материалаш елахь, шун аьтто бу иза кху телефонца WhatsApp-e я Viber-e схьаяийта: 420 724 019832