ТIекхочийла долу линкаш

ЦIеххьана кхаьчна хаам!

Гадаев Мохьмад-Салахь. Муъма вежаршка




Гадаев Мохьмад-Салахь

Муъма вежаршка

Ойлано оллийна корта базбелла,
Балано хьовзийна вахар тазделла,
Iазапо Iовжийна вацар хазделла,
Генарчу махкара шуьга со хьоьжу.

Вахаран-кхалхаран ойланна аьлла,
ГIийла со лахвелча, суьйренца ваьлла,
ХIоллам гац халкъалахь сайн карахдаьлла,
Баьссачу сайн некъах воьлхуш, со хьоьжу.

Iаламан эшарехь Iехалуш, ловзий,
БIаьрг боьллуш дайнариг бIаьрг хьаббош девзий,
Iожаллин метта тIехь байттамал хьовзий,
Зиэн довчу вайн догIмех дог лозуш, хьоьжу.

ЖехIалчу жайнаша жимчохь Iехорна,
Iесачу некъа тIехь айпаш лехьорна,
Мел боцуш, эрна дукъ айса текхорна,
Дог дохко даларца, Деле со хьоьжу.

Кхоьллинчо кхийдо некъ бIаьргашна байна,
Шен дагна хилла чов собардеш лайна,
Вовшашца догмерза, вовшашца тайна,
Вай маца нислур те бохуш, со хьоьжу.

Элчано баьхна ду, вовшашка хьовса,
Вовшийн дог дохадеш, дуьне ма къовса.
Элчан некъ талхабеш, нацкъар ма хьовза –
Элчан цIе Iаьршашкахь лепаш ю, хьуна.

Дуьненаш адамашна кхоьллинчу Дала,
Хьо адамийн хьашташна кхолланц, ма ала,
Адамашца лачвалий, Делах ма вала –
Адмашна гуш вацахь, Далла гац, хьуна.

Делан цIерш йохуш, вай Iаьршашка хьуьйсу,
Эхарехь аьттоне даим сатуьйсу,
Амма вай вовшашна син-пхерчий кхуьйсу –
Адмашна вовшийн дог девзаш ду, хьуна.

Делаца хьан герго адамашца юзу,
Къин-мелан терзанаш цара ма узу,
Цар озахь, кхоьллинчо хьоьгахьа узу –
Тоьшалле хIуьттуш дерш адмаш ду, хьуна.

Кхоьллинарг лоьручо адамаш лера,
Кхечунна шех цатам кхетарах кхера,
Шен бехках ма вала Делаца хера –
Вай вовшийн дезаро кхачам бо, хьуна.

Кхоьллинчо кхийдо некъ бIаьргашна байна,
Шен дагна хилла чов собардеш лайна,
Вовшашца догмерза, вовшашца тайна,
Вай маца нислур те бохуш, со хьоьжу.

Мохьмад-Салахь Гадаев вина ГIуран-беттан 6-чу дийнахь, 1909-чу шарахь. 1928-чу шарахь иза Ростовехь рабфаке деша дIехIутту. 1930 шерашкахь иза Нохчийчохь историн а, меттан а, литературин а Iилман-талламан институтехь болхбан волало иза. Лермонтовн а, Толстойн а, Пушкинан а, Некрасовн а, Шевченкон а дийцарш нохчийн матта гочдо. Цу хенахь цуьнан ши киншка арайолу “Ши стаг”, “Буьйсанан дошло”, “Нус”, “Гуьржи”, “Акхалла”, “Хазман”, “Накъостий”, кхиерш а.

1942-чу шарахь иза антисоветан агитаци лелорна а, национал-троцкистийн тобанан декъашхо хиларна а бехке а вой, пхийтта шарана набахти чувуллу. 1957-чу шарахь иза набахти чуьра араволу. 1957-чу шарахь иза Iедало юха а лоцу, нохчийн къам сийсаздина, яздорхо вийна, аьлла, бехке а во. Амма тоьпаш тоха дина таIзар хуьйцу, цуьнан метта 25 шо набахти чохь даккха хан туху цунна.

1972-чу шарахь набахти чуьра ара а волий, Даймахка юхавогIу иза. Араваьлча, псевдонимах пайда а оьцуш, цо дийцарийн гуламаш язбо. 1972-чу шеран ГIуран-баттахь Мохьмад-Салахь кхелха.

XS
SM
MD
LG