Нохчийчоьнан зорбанан министро Дудаев Ахьмада журналистана Соловьев Владимирна тIедожийна пропагагдисто шен эфирехь "Ахмат" спецназана луьйш динчу къамелах жоп далар. Соловьевс дӀахьедира, ша йина критика нохчийн буьйранчашна, йа куьйгаллина йина йацара, ша цхьадолчу "шайтIанашкара" йуьхь йоккхуш дина къамел дара и аьлла. Дов дIадоладелира Курскера Z-тӀеман корреспондент Алехин Роман бахьана долуш: зазадокху-беттан йуьххьехь Алехин "Ахмат" спецназах дӀакхеттера, амма кхо кӀира хан йаьлча царна йукъара дӀавелира, ша баьхначу тIеман кхиамашкахь шена делла кхо совгIат а эцна. Кхечу Оьрсийчоьнан эскарера салтийн контракташ хан билгалйаьхна дац. Тхан редакцис теллира, Алехинан муха аьтто баьлла кхо кIира даьлча контракт дIакъовла.
"Эскар ду, йа банда йу"
Курскан кӀоштан губернаторан Смирнов Алексейн хьехамча санна болх бина хилла волу тӀеман Z-блогеро Алехин Романа чиллан-бутт чекхболуш дӀакхайкхийра ша "Ахмат" спецназах дIакхета сацам бина аьлла. Иза дозанехь тIом бечу "Аид" тобана йукъе туьйхира. Цунна дина совгӀаташка хьаьжча, уггаре а майра а, хьуьнар долу эскархойх цхьаъ хилла Алехин. 23 де даьлча, ша эскарера араваларх дӀакхайкхийра цо, кхиамашна делла кхоъ совгIат долуш – царна йукъахь уггаре а лакхара совгӀат – “Спецназ-Ахмат” орден а йолуш.
Алехин спецназера дӀавалале хьалха доккха дов иккхира. Американ эскархо хилла, хӀинца Оьрсийчуьра а, Украинехь оккупаци йинчу меттигашкахь а болх беш волу Ланкастер Патрикана йеллачу интервьюхь Алехина дӀахьедира, Курскан кӀоштахь хиллачу "Поток" лерринчу операцина кечамаш бар, "даар дIакхачор, а логистика а", ша кечйина йара, иштта "буьйранчас садоӀучу хенахь, цуьнан метта хилла а вара ша" бохуш. Интервью Оьрсийчоьнан пропагандин RT каналехь гайтира, амма дукха хан йалале дӀайаьккхира – хетарехь, дуккха а луьйш комментареш йар бахьана долуш.
Билгалдаккхар: "Поток" йа "Труба" — Курскан кӀоштахь зазадоккху-беттан 8-чохь дӀайаьхьна тIеман спецопераци йу - болх беш йоцчу Уренгой-Помары-Ужгород газ дIакхачочу биргӀанехула оьрсийн эскархошна, Украинхойн эскарийн букъ тӀехьаша тIелатар дан аьтто белира. Цхьана хьостано дийцарехь, оьрсийн эскархой Суджа-ГIалан гергахь газан биргӀана чуьра арабевлира (цул тӀаьхьа цигахь тӀемаш хилла аьлла хаамаш бацара), вукха хьостано дийцарехь, Кубаткин йуьртана гергахь арабевлира, цул тӀаьхьа йурт Оьрсийчоьнан эскархоша шен Ӏуналле лецира. Украинхойн Инарла штабо тӀечӀагӀдира тIелатар хилар, амма дӀахьедира, цуьнан декъашхой "шен хеннахь” гучубевлира аьлла. ТӀаьхьо Оьрсийчоьнан ТӀеман Штабан куьйгалхочо Герасимов Валерийс дийцира, спецоперацехь "Ахматан" эскархой а, дакъалоцуш хилла аьлла.
Алехина ша "Поток" спеопераци кечъйеш дакъа лаьцна бохуш, дина дIахьедаршна критика йира Z-блогерша. Дов марсаделира, Соловьевс шен эфирехь, керлачу "Ахматан" эскархочух "курхалча" а аьлла, иза "эскарехь ву йа бандехь ву" аьлла, хаттар хIоттийча. Ткъа совгIаташ "цхьана кIиранах тIамтIехь -гуманитаран гӀо" санна, дIасадекъна аьлла, шен шеконаш къадийрра цо.
"Ахматан" буьйранчас Алаудинов Аптис "дорахчу совгIатах" Соловьевс аьлла дешнаш, шена хьажийча санна тIеийцира. ШолгӀачу дийнахь Нохчийчоьнан зорбанан министро Дудаев Ахьмада йаржийра Соловьев "бехказавуьйлу" видео. Пропагандист цецваьлла вара, ша дина къамел "шен доттагӀ, "Ахматан" куьйгалхо Алаудинов Апти аьшнаш веш ду аьлла, хетарх. Оццу дийнахь Алаудиновс пропагандистан эфирехь дакъалецира: спецназан буьйранчас мукӀарло дира, Алехин бакъо йолуш вацара кхечу пачхьалкхийн журналисташна интервьюш йала, ткъа эфир дӀахьочу Соловьевс а кхетийра ша аьллачух, Алехина совгIаташ "эцна" бохург, цу бинчу тIеман кхиамашна йелла йацара, амма йара, спецназана гулдинчу ахчанах эцна аьлла.
"Харц дерг ас наггахь бен ца олу"
Оьрсийн тӀеман гонехь Алехин Роман “вевзаш” стаг вара "Ахматах" дӀакхетале хьалха а – дуккха хьолахь, дуьйцург лелочуьнца цхьана догӀуш ца хиларна. БархI шо хьалха (спецназ "Ахматан" 3 совгIат дале ), федералан тӀегӀанехь кӀезиг вевзаш хиллачу Алехина "Кавказ Оьрсийчоь йац", хIунда аьлча, шена "(Оьрсийчоьнан) са ца хаало" бохуш дIахьедарш дора.
"Ас наггахь бен ца олу харцдерг. Сан принципиале позици йу: кIезигчу аьшпаша боккха цатешам кхуллу. Жимачу хӀуманна тӀехь харцдерг дийцича - даккхийчу хӀуманашна тӀехь а харцдерг дуьйцур ду. Суна хетарехь, харцдерг дийцар - йоккха проблема йу, бераллехь дуьйна схьадогIуш", - мукӀарло дора цо оццу интервьюхь.
2000-гӀа шерийн йуьххехь Алехин полицехь болх беш вара. Цо дийцарехь, экономикан зуламашца къийсам латточу урхаллера цхьа шо даьлча дIавелира – шен куьйгалхоша, рейдерхоша зенаш диначу нахана дуьхьал бехктакхаман гӀуллакх айда деза аьлла, шега харц омра дича. Алехина ма-дийцара, дас иза болх боцуш ца витира, шен бизнесе дIавигира - "Спарк" агенталло дийцарехь, 2005-гӀа шо кхаччалц Алехин-воккханиг куьйгалла деш вара Курскерчу пачхьалкхан протезийн а, ортопедин а компанин. Дуккха хан йалале цуьнан кӀанта шен бизнес схьайиллира, изза специализаци а йолуш.
Курскан а, Белгородан а, Калуган а, Липецкан а, Тулан а кӀошташкарчу регионийн социалан страхованин фондашца Ӏедалан контракташца заьӀапхошна протезаш латто йолийра Алехинан компани. Цуьнан долахь йара масех компани, царех цхьанна, 2004-чу шарахь кхоьллина йолу Orthopedic Products протезашна заьIапхошкара хаддазза аьрзнаш дора. 2012-чу шарахь компаних прокуроран таллам бира, гучуделира Алехинса 450 эзар сом мах болу немцойн тоьлла технологин протез эцаран кехаташ харцдина хилар – протез хӀотто йезаш йара Курскан кӀоштарчу вахархочунна.
2014-чу шарахь Курскера Ленинан кӀоштан кхело Алехин Роман бозбуунчаллаш лелорна бехке хилар тӀечӀагӀдира, амма дина таӀзар лахара дара - протезан механ барамехь. Меттигерчу хаамийн гӀирсаша йаздарехь, заьӀапхо "дог иккхина велира", кхин цхьа а гӀо ца хуьлаш. Амма оцу "хиламо", Алехинан Курскерчу хьаькамашца йолу йукъаметтигаш ца талхийра: шо даьлча, оццу "Ортопедин компанина" губернаторо совгӀат делира.
2018-чу шарахь Алехина меттигера "КурскТВ" зорбанан гӀирс эцнера – цо ша ма-аллара, "низамхоша бизнесана Ӏаткъам барца йоьзна проблемаш бахьана" долуш. Цуьнца цхьаьна "социалан технолог а, бизнесхо а" ву бохуш жигаралла дIайолийра цо. Масала, Курскерчу цхьана школаца барт бира похӀма долчу берашна персонале стипенди лур йу аьлла. "Йукъараллин жигархочун дIадолорех" лаьцна хаамийн гӀирсашкахь шуьйра хаам баржийра. Амма, Алехин вевзаш хиллачу "МК Черноземье" газет арахоьцучу Шайкин Дениса билгал ма-даккхара, Алехинан "дIадолор" - кхаа дешархочунна цхьацца эазар сом а делла, дIадирзира.
Новость об инициативе "общественного деятеля" широко разошлась в СМИ, однако, как отмечал знакомый с Алехиным издатель "МК Черноземье" Денис Шайкин, именная денежная премия просуществовала месяц – дело ограничилось тремя школьниками, им выплатили по тысяче рублей.
Коронавирусан пандеми хиллачу хенахь ортопедин компанин долахочо, ша дарбан говзанча, "Курскера лор" а санна дӀакхайкхийра, ткъа Украинехь тӀом болабелча, цо йуха говзалла хийцира "СВО-н волонтер" (СВО- олу Оьрсийчохь официалехь Украинина дина тӀелатар). ТIеман хьалхарчу деношкара дуьйна шен банкан карти тӀехь ахчанаш гулдора цо нахера эскархошна. Озабезам бечу дакъошна йукъахь йара "Ахмат" спецназ. Алехина дIахьедора, "Ахматана" гӀо дар къаьсттина дика хета шена, ахчан чоьташ схьайоьхаш цахиларна: "Цхьа а бюрократи йац, йа видео, йа кхин тайпа тоьшаллаш доьхуш", - аьлла, мукӀарло дира цо Алаудиновца хиллачу къамелехь.
Стохка гезгмашин-баттахь Оьрсийчоьнан тӀамна гӀортор йечу социалан каналашкахула информаци йаржийра, цхьана хенахь шен ненаца мехах лаьцначу петарехь Iийначу Алехин Романа, шен "волонтеран болх" болийначул тӀаьхьа 6 миллион сом делла, шена керла машен эцна аьлла. Цу хаамах "социалан технолого" элира "тӀом бечу дакъошна йукъахь мостагӀалла а, цатешам а кхоллар ду" иза, элира – оцу хаттарна кхин дIоггара жоп а ца луш.
" Гуманитарка д1акхачорна делла совгIат ?"
Йукъараллехь шена бехкаш даха долале Алехина тIамехь дакъалоцур ду бохуш даимна дIахьедарш дора - амма цига ваха дагахь вацара иза. 2022-чу шеран гIадужу-баттахь шега мобилизацин кехат кхаьчча, шен йукъараллин гIирсах жигара пайда ийцира цо. Дуьйцура хаамийн гӀирсашкахь, ша дика вевзаш волу волонтер ву, дуккха а кеп-кепара цамгарш дегIаца а йолуш, хIетте а ша тӀаме хьажо гIерташ бу бохуш.
м, как известного волонтера со множеством хронических заболеваний пытаются забрать на войну якобы из-за критики местных властей.
Ша Алехина чӀагӀдора, ша букъ лазийна ву бохуш, ткъа цуьнан хӀусамнанас шен канале йазбеллачарна комментарешкахь тоьшаллаш дора, шен цIийндас цӀийн таIам лакхара хиларна даим а молханаш ду моьлуш бохуш. Алехин тIаме ца вигира, амма чиллан-баттахь, ши шо даьлча, цо ша сацам бира тӀеман министраллица контрактана куьгйаздан. "Ахматан" буьйранчас Алаудинов Аптис а дийцира тӀаьхьо, Алехин Гуьрмсерчу "Оьрсийн спецназан университетехь" Ӏаморашкахула чекхваьлла бохуш.
Уггаре а тидаме эца дезарг ду, Алехина тӀеман министраллан декъахь йолчу "Ахмат" спецназца беа баттана йина контракт хилар – иза тӀеман корреспонденто ша а дӀахьедира, иштта цуьнан буьйранчас Алаудиновс а. Хенаца доза тоьхна контракташ хуьлуш йац кхечу эскарийн дакъошкахь: Путинан мобилизацин омра чекхдаллалц эскархойн йиш йац эскар дитина дIабаха. ХӀетте а, "Ахмато" дӀакхайкха до цу тайпа шайн аьтто хиларх.
Алаудиновс дийцарехь, могуш воцчу Алехинан спецназех дIакхета аьтто белира, цо "Ахматна" "2500 сов радиостанциш йелча". Стохка мангал-баттахь "ВЧК-ОГПУ" телеграм-канало йаздора, цунах террачу схемех: бехктакхаман гӀуллакх йадарна кIелхьара бовла луучеран нехан чоьтах Кадыров Ахьмадан фонд йузуш хиларх лаьцна. Клиенто сагӀа до, масала, 10 УАЗ-ца, 4 баттера 8 батте кхаччалц куьг йаздо, Iамарошкахь хан йоккхий, тIаме воьду, амма контрактан хан тIамана геннахь йоккху. И информаци тӀечӀагӀйеш кхин цхьа а хаам бац.
Алехина йинарг "тӀеман" контракт йацара, цхьа забар йара
ТӀеман гӀуллакхаш тӀехь болх бечу Оьрсийчоьнан адвокато дийцира, шен цӀе а ца йоккхуш, "Ахмат" эскархошна "къаьсттина льготаш" хиларх: цкъа делахь, "муьлххачу хенахь а" дӀабаха йиш йу церан, шолгӀа делахь, контракт чекхйаьлча балхара дӀабоху уьш. Кхин а, масала, лоьрашкара цамгарш хилар тоьшалла хилча а аьтто бу церан контракт дIакъовла”, -дуйцу эксперто.
"Школа призывника" кхоьллинчу тӀеман юристо Табалов Алексейс редакцица хиллачу къамелехь тӀетуьйхира, тӀеман министралло муьлххачу а эскархочуьнца йина контракт дIакъовла йиш йу, къайлаха динчу омрана буха тIехь – и омра хилар 2023 шарахь гучуделира официалан кхелан документашкахь. Цуьнан чулацам хууш бац.
"Суна ца хаьа Алехинан контракт хIун контракт йара, йа къаьстина тӀеман министраллица хилла йа ца хилла. Суна хетарехь: иза "тӀеман" контракт йацара, цхьа забар йара", - билгалдоккху адвокато.
Муьлхачу низаман буха тIехь "Ахмат" эскархойн контракташ чекхйевллачул тӀаьхьа ротаци йеш йу, ала ца хиира кхечу тIеман экспертана. Амма, иза а реза ву, "Ахматан" эскархошна ша тайпа контракташ хила мега бохучех.
Ша дов даьлла балхара дӀаваьккхинчул тӀаьхьа, дукха хан йалале Алехин Романа йаздира, ша йукъара ца доккху кхин дӀа а" (низамхошкахула) шена Ӏаткъам бар" аьлла. Цо ца дийцира, Iедало ша тидаме эцаран йа бахьана а, йа ша "Ахмат" спецназера дӀаваккхарх лаьцна а. Цуьнан каналехь таханалерчу дийне кхаччалц ахчанаш гулдеш ду хӀинца.
- "Ахмат" спецназан командир Алаудинов Апти – Нохчийчоьнан куьйгалхочун Кадыров Рамзанан уллорчу нахах цхьаъ ву Оьрсийчоьнан федералан каналашкахь вистхуьлуш верг. Цунна дуьхьал йаьхна йу дуьненайукъара санкцеш. Украинехь "Ахмат" дакъа бехкедо маьрша бахархой байъарна.
- 2023-чу шеран мангал-беттан йуьххьехь Кадыров а, Пригожин а шайн бIанакъостий йукъа а ийзош, къийсамашка буьйлура, муьлха дакъа пайден ду бохучу хаттарна гонах. Масех де даьлча нохчийн "Ахмато" хьалхарчу "лаамхойн дакъошлахь" контрактана куьйгаш йаздира тIеман министраллица- ЧВК "Вагнеран" куьйгахочунна дуьхьал.
- Украинехь шуйра тIом болийначул тIаьхьа дуьйцура Кадыровн дакъойн эскаршна а, Оьрсийчоьнан армин кхечу салташна а йукъахь девнаш латтарх. Масала, кху шеран дечкен-баттахь дийца даьккхира оккупаци йинчу Мелитополь гIаларчу постехь хиллачу конфликтах. Стохка гурахь Алаудиновн адвокат Талламан комитете велира, ЧВК "Вагнеран" хилла йолахо жоьпалле озаве, кадыровхошна а, Оьрсийчоьнан кхечу эскархошна а йукъахь къаьмнийн башхаллашна тIехула девнаш хилла баьхна волу.
- Товбеца-баттахь Бахмутана гергахь йийсаре вахначу "Ахматан" эскархочо дIахьединера, дукха хьолахь нохчех боцу, Оьрсийчоьнан регионашкара бахархой хьийсабо куьйгалло тIеман хьалхарчу меттигашка. Йийсархочо бахарехь, царна ледарниг латтабо тIеман гIирс а.
