ГIирмехь, дуьненанюкъара массо а низам а талхош, дIаяьхьначу референдумо гайтина, цигарчу оьрсашна шайн мохк Оьрсийчоьнах дIатохархьама дерриг а лелон магаш хилар. Магориг Кремл хиларе терра. Амма и мохк долаоьцуш Оьрсийчоьно гайтина дуьненна «сепаратизм» олу болам ша шена ма торру кхетош буйла. Нехан сепаратизм тIе а къаеш, чуьраниг ша цIарца ягайойла.
Референдум ерзарцана дуьнене а, шаьш шайн верас лоручу Оьрсийчоьне а дIахьедарш дира ГIирмехь шайн Iедал дIакхайкхийначу наха, оьрсаша, мохк марша а бели, цунах хIинца йозуш йоцу пачхьалкх а хили аьлла.
Оцу юккъехула яхара делегаци Москох ГIирма Кремлан караяла.
Цхьа а ант доцуш, цIена чекхбаьккхина лору гIирманхоша а, ша а Украинан дакъа Оьрсийчоьнах дIатохар президента Путин Владимира.
Амма цхьана а чоьте ца эцна агIонаша ГIирмин бакъ-дайшна гIезалошна хетарг, луург. Сталина боххорах, децIа шайх дакъа бен кхаьчна а боцчу гIезалойн ницкъ ца кхаьчна шайн махках я жоп дала а, я цуьнан дола дан а – уьш кIезиг бу шайн лаьтта тIехь.
Референдум йоьдучу дийнахь хIара къамел дира Маршо Радиога ГIирмерчу гIезалойн цхьана юьртарчу вахархочо.
ГIезало: «Шога ницкъ хьалха а баьккхина, Оьрсийчоьнан цIуьхIарша хIоттийна Iедал ас къобал ца до. Цара мел дийриг ГIирман къомана дуьхьал ду, суна дуьхьал а ду. Иштта, конституци а талхош, дIахьочу бараме кIезиг хир бу боьлхурш гIирман гIезалошлахь».
Your browser doesn’t support HTML5
ГIезалочунна хетарг
Тахана Кремло ГIирмехь шен эскарш а латтош, халкъан лаам а хьошуш, бухара Украинан тIеман дакъош гонехь а кхобуш, шена товрриг дина.
ХIоьттинчу хьоло дагалоцуьйту Нохчийчохь 2003-чу шеран Зазадоккху-беттан 23-чу дийнахь хилла референдум. Хьерабаьлла боьдуш махкахь тIом а болуш, дIабаьхьира хIетахь и барам. Бухаюьллуш яра еккъа цхьа Iалашо – халкъе Нохчийчоь Оьрсийчоьнца юьсу алийтар. Бен-башха а дацара бакъ-сурт, бакъ-лаам, коьртаниг референдум хIоттор дара.
Оцу дийнахь Соьлж-ГIалахь Iедало доьза байина шайн гергарнаш лоьхучу нехан гулам бара лаьтташ. Цигара ду хIара аьзнаш.
Your browser doesn’t support HTML5
Нохчийчохь референдум хуьлучу дийнера аьзнаш
ХIетахь мелла а шайн кхаьжнаш белира нохчаша мехкан керла конституци а, Iедал а къобалдеш. Цунах тоам а хилира Кремлана шен аьлларг тIедаккха. Нахана уггаре хьалха луург дара тIом сацар.
Мел башхалла ю Оьрсийчоьно дIакхехьначу а, хIинца ГIирмехь хIттийначу а референдумашна юкъахь дийцира Маршо Радиога дохийначу Ичкерин Iедалан хьалханчас, Европехь бехачу нохчийн лидеро Закаев Ахьмада. Иштта довзийтира цо шена хетарехь дуьнено хIинца дан догIург а.
Your browser doesn’t support HTML5
Закаев Ахьмад: ХIун дан догIу ГIирма окхуш Оьрсийчоьнна
ГIирма Оьрсийчоьно, дуьненаюкъара низамаш а дохош, долаерзоро Европа а, Iамерка а декхаре йина хиллачун жамIаш дан а, Кремлана дуьхьал санкцеш яха а. И тайпа барамаш берраш а дIакхайкхийна бевлла а бац цкъачунна. Цхьаъ ду гуш билггал: къарглуш, шорлуш ду бакъо коьрта ниIмат лоручу дуьненний, муьлхха а бакъо талхо кийча йолчу Оьрсийчоьнний юкъара цакхетамийн Iин.