Бексултанов Муса. Iаки. (5 дакъа)
Тхо, Iакин накъостий, даккхий а хилла, Сибрех а, Росси а дIасадахара цу юьртара, дешар а, болх а, така а аьлла, пхиъ а, итт а, ткъа а шарахь наггахь бен цIахь а ца хуьлуш, тезет дIаса ца нисъелча.
Тхуна тIаьхьа кхин чкъор кхиира, царна тIаьхьа кхин а кхуьуш. Царна Iаки а ца ийшира, тхуна санна я Iакин хьуьнарш а. Церан кхин синкъерамаш бара, кхин ловзарш а, тхан хIетахь ца хилла йолу видеош, тилвизор а, тилпо а йолуш, я ярташ а яцара хIетахь шаьш хилларш а, ярташ а хийцаеллера, адамаш а цхьаьна, амалш а.
ХIинца адамаш а кхин дара, гуттар а даха даьхкича санна, писа, саьхьара а дирзина, цхьа са даьхьна, хьере, меца, тешнабехкаш а, хIилланаш а долуш, дьненан даьхница бен, синкъерам а, бала а боцуш.
Iаки оцу кегийчу наха – хIинца кхиъначу чкъуро – хьийзаво, бохуш, хезнера суна, гIоггIехь цунах бийла а буьйлуш, тIаьхьа шакарш а етташ, ула-аьтте а ца вуьтуш шайна.
Шозза-кхузза, – цул тIаьхьа – юьрта кхачарх, Iаки суна ган а ца гира. Хатта-м хоттура ас, дIало олуш, кепек-хIума а юьтура.
Iаки кест-кеста эвлаюккъе кхочу бохура, тхан чкъурах стаг вуй хьожуш, геннахь сеца а соьцуш. Нагахь шена цхьаъ хаавелча, ша цхьанхьара вогIуш санна я хIинцца кхаьчча санна, цIеххьана схьа гучу а волуш.
Оха цкъа а, тхаьш цу юьртахь долчу хенахь, цхьа хIума ца оьцуш я ца луш, чу ца вахийтинера Iаки, цуьнан ненан кхо туьман пхи сом бен пенци доций а, Iаки ша дуьне лаха охIла воций а хуш. Амма, бакъду, цкъеллиг цкъа а – суна дагадан – иза-важа, аьлла, цхаьнггара а хIума ехна вацара Iаки, шена елча – дIаэцар бен; наггахь цигаьрка-м йоьхура цо, иза а: у кого что, олуш, цаваьлла, забарца.
Iаки чIогIа бен-бен вара, тахана цхьа Iаки хилча, кхана кхин а хуьлуш – цунна гинчу кинога а, хезначу дийцаре, охьаделлачу гIене а хьаьжжина, амма юкъара цхьа хIума – турпалхо хилар – даим диса а дуьсуш.
«Три мушкетера» гича, Iаких мушкетер хуьлура, «Рокки» гича – боксер, кино разведчиках елахь – разведчик.
Цо шен турпалалла цу актерел чIогIа кхочуш а дора: иза гуттар а тоьлла хуьлура, тоьллачул а чIогIа тоьлла.
Нана еллачул тIаьхьа – суна Iаки велчий бен ца хиира цуьнан нана еллий а – Iаки гуттар а беркъа ваьлла бохура, лулахоша еънарг бен, яа хIума а йоцуш, наха дIа а кхоьссина, амма муьлххачу хенахь ахь Джеки Чан, Стивен Сигал а, кхин-важа хьахавахь, оцу сохьтта сценари охьа-м юьллу, бохура, ша царна муха, мичахь йиттира дуьйцуш.
Цхьа гIийло хIусам яра Iакин а, цуьнан ненан а, ши чоь йолуш, цунна тIетесна лаба а яра, мачашна тIе догIа ца деттийта. Цхьамма деллехь а я диснехь а,тиша креслин бахьана а лаьттара цу лабана кIелахь, мацах цкъа куз хилла бекъалг тIе а кхоьссина.
Iаки цу чохь карийнера, шен оцу кресли чохь, тIехь шен куртка а, хурашка а йолуш, маццахехь вала а велла, Iаш.
Лулахочо, ша керта моссаза хьожу, иза Iаш а гой, дIайоьдура ша, элира боху, кхоалгIачу я деалгIачу дийнахь чорпан кад а эцна яххалц.
Iаки велла пхи шо даьлча, хьажахIотта цIа веара со. ПIераскан Iуьйрана кешнашка ваханчу суна, чуьртана метта цхьа яхкаелла дечиг йоьгIна каш гира, масех шарера якъаелла буц а йолуш тIехь.
Иза Iакин каш хиллера, Iакина доьгIна чурт а.
Накъостех дага а ваьлла, лаьттара хьала кхо метр хир долуш, мармаран чурт хIоттийра ас Iакина, массарна а – воьдучунна а, вогIучунна а – массарна а гуш хилийта.
Массара а хоттур ма дара, и чурт хьенан ду, аьлла. Массарна а хуур дара и чурт Iакин дуйла. Массара а тIаккха Iакина доIа дийр дара.
P.S
Вайн къастар иштта гIайгIане ца хилийта – Iаки ша синкъераме стаг ма вара – Атлантикан хIорд чохь Iакис дина нека дуьйцур ду-кх ас шуна тIаьххьара.
Цхьана сарахьуо, тхо лоьхуш, веана схьакхаьчначу Iакин хьаж тIехь жимо хадийна меттиг ги-кх тхуна, дечиг доккхуш, чIеш кхеттачух тера, юткъа а йолуш.
– И хIун ду? Хьан тоьхна! Кто посмел, Iаки? Назови имя! – цецдевли тхо чIогIа, цхьаъ лоьхуш санна, гондIа а хьоьжуш, тхайна охьа тIе куьйгаш а детташ.
– Я не всесильный, – эли Iакис, – когда на тебя нападают – на одного целое племя апачи… шайн да хьакхийца валларш! И этот тоже мне, как его… БIончIа ву, хIун ю и балван… сидит мне… как бог огня, цIара тIе ши куьг а лаьцна, дурак такой! Меня чуть не сжарили…
– Вай, муха, маца…. Цо хIун дуьйцу! – тхо цецдевлча:
– Мать яц, старушка моя… у нее же тясяча проблем… вечно что-то… етт цIа ма беъна, нана яла хьан, шура хир ма яц, боху-кх… а я занимаюсь – я же в форме должен быть… вдруг какой-то рисоед Чанг Чонг появится в мире… подожди, мать, говорю, придет скотина до вечера…нет, она не унимается, сан да-нана хьакхийца далла, цунна дог а даьттIа, пошел я искать эту проклятую животину… день ищу, ночь, еще день и заблудился я, счет дням потерял, оброс весь, гинчунна вевзар а воцуш, как дикаобраз… иду я, иду, львиный прайд встречаю, потом гиен, крокодилов… корова бац-кх гуш… опять иду, вижу каньон и река, широкая такая… Амазонка, думаю или Миссисипи… и вдруг, с соседнего леса: Iийя, Iийя – маьхьарий ду-кх… дIахьаьжначу суна – индейцы, целая туча, и копьеш а, дагарш а дина, суна гуо беш…и так их много, как саранча… дюжину я уложил, сан да-нана хьакхийца далла… и вот-вот, кIелхьараволуш воллучу суна – чуть-чуть не хватило, – сетка кхоьсси-кх суна тIе, и не одну, а тысячи и тысячи.. повязали меня…хьуш ву-кх со, гIаж тIе а оьллина и вижу – огромный костер и индейцев – мгла…вроде праздник жертвоприношения… и меня перед вождем, как мешок бросили, шайн маттахь цхьа гIурт а буьйцуш… Вождас цхьа знак йи, развязали меня, двое держат, а несколько маслами готовят к костру… цIара тIехь кхорзуш цхьаъ ма ву уже, гIажца гуо а бохуьйтуш… и визжит он, как недорезанный поросенок, сан да-нана хьакхийца далла, дац, дерриг дуьне Iадийна… и вождь, который сидел как йог, заговорил громогласно: «О Ида! О Ида! О Ида!» – три раза, сан да-нана хьакхийца далла, такой страх на меня напал, что чуть дух не испустил… юха и вождь, шен кIозарш тIехь а тосуш, хьалахьаьжча – и кто вы думаете! Вайн юьртара БIончIа ву-кх, эцца лакхахь Iаш волу…
– Вай, Дела валла хьан да хьакха юуш, – эли ас, – ва боьха хIума, сволочь ты, паразит… спаси меня, гIо де, сан да-нана хьакхийца далла, мать моя женщина, я твою паршивую душонку вырву, ты меня знаешь! – аьлла.
– Молчи, несчастный, – эли соьга БIончIас, вайша ший а гучувоккху ахь, у них золото, как у нас горы… я для этого и стал каннибалом! За моей спиной воды Атлантики, прыгни туда, но хьала ма таIалахь, бухахула нека де, эти змеиеды – сволочи, прекрасные пловцы, ну, с богом тебя!
И я – сайн гIоригIоддах – как гепард, дIатасавели со, лаьттах ког ца кхеташ, и гул за мной, будто миллионы бизонов бегут… сан коч цара лоцуш а ца лоцуш а успел я с обрыва стрелой в океан… и плыву, то кролем, то дельфином… темнота, акулы, даже голубой кит, медузы, рыба-меч…чего только я там не встретил… мурену даже… плыву, не знаю сколько плыл… хьалатаIа йиш ма яц…цкъа Iаржло и хIорд, юха жимма серлаболу, думаю, смена дня и ночи…а я плыву неустанно, цкъа чуоьзна воздух кхин дIа а ца хоьцуш, сан да-нана хьакхийца далла, борюсь с собой, некхера пехаш лелха гIерташ от давления воды…и – бац, корта дIакхийти-кх сан… рифы, думаю, или затонувший корабль… опять ударился и еще раз, цхьана меттехь несколько раз… все, думаю, пропал я, это подстава! И я – сайна Дала беллачу ницкъаца, хи бухара корта ас стрелой хьалабаьккхича – Соьлжа-гIаларчу тIай кIелахь ву-кх со, сан да-нана хьакхийца далла, дац, мать моя женщина, блин…
